I Światowy Kongres Edukacji i Nauki Polskiej za Granicą, 5-9 lipca w Jachrance pod Warszawą

W dniach 5-9 lipca 2023 r. w Jachrance pod Warszawą odbył się I Światowy Kongres
Edukacji i Nauki Polskiej za Granicą pod honorowym patronatem małżonki Prezydenta RP Pani Agaty Kornhauser-Dudy. Głównym organizatorem Kongresu był Instytut Rozwoju Języka Polskiego im. św. Maksymiliana Marii Kolbego. Współorganizatorami wydarzenia byli: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów, MEN, MSZ, ORPEG i Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej. Program Kongresu składał się z części merytoryczno-szkoleniowej i kulturalno-edukacyjnej: paneli dyskusyjnych, wykładów popularnonaukowych, warsztatów dydaktycznych i szkoleń metodycznych, spotkań z naukowcami, dydaktykami i ekspertami działającymi na rzecz rozwoju nauki polskiej za granicą i popularyzacji edukacji polskiej i polonijnej na świecie.
Do uczestnictwa w Kongresie zaproszone zostały osoby działające na rzecz edukacji i nauki polskiej za granicą: nauczyciele, liderzy i przedstawiciele organizacji polonijnych, rodzice uczniów oświatowych placówek polonijnych, wolontariusze , przedstawiciele uczelni poza granicami Polski w strukturach których prowadzone są zajęcia z języka polskiego lub w języku polskim, stypendyści i lektorzy. Wydarzenie zgromadziło blisko 500 gości z 40 krajów.  Naszą instytucję - Stowarzyszenie Kulturalne Szkoła Polska  (Associacio Cultural Escuela Polaca) reprezentowały panie: Maria Kołomyjec i Michalina Kasprzak.
Program Kongresu przedstawiał się następująco:

I. dzień Kongresu
Rejestracja uczestników oraz wieczorne projekcje filmów wraz z dyskusją na temat ich fabuły i przesłania:
" Filip" reż. Michał Kwieciński, "Agonia" reż. Tomasz Knittel, "Antyle Chopina" reż. Agnieszka Lipiec- Wróblewska i "Dwie korony" reż. Michał Kondrat.
II. dzień Kongresu
Pierwszym punktem było powitanie uczestników Kongresu przez  Dyrektora Instytutu Rozwoju Języka Polskiego im. św. Maksymiliana Marii Kolbego dr. hab. Jacka Gołębiowskiego. Następnie miały miejsce wystąpienia przedstawicieli współorganizatorów Kongresu i prezentacja działań instytucji na rzecz środowisk polonijnych, Sesja Plenarna " Działania Państwa Polskiego na rzecz Polonii i Polaków w kontekście zmian geopolitycznych - wykład prof. KUL dr. hab. Jacka Gołębiowskiego, Sesja z udziałem przedstawicieli: KPRM, MSZ, MEN, ORPEG, NAWA oraz dyplomatów ( służby konsularnej )  z Londynu, Kurytyby, Chicago, Reykjaviku. O sytuacji szkolnictwa polskiego za wschodnią granicą Polski uczestnicy Kongresu dowiedzieli się od  Pana Marka Zaniewskiego - przedstawiciela Związku Polaków na Białorusi i Pani Julii Sierkowej - przedstawicielki Zjednoczenia Nauczycieli Polskich na Ukrainie.
Tego dnia odbyły się także dyskusje panelowe na temat: Po co nam polska szkoła? Jak moja szkoła promuje język polski i Polskę w swoim środowisku? Przedstawicielki naszej instytucji wzięły czynny udział w dyskusjach panelowych w grupie  nauczycieli przedszkoli i edukacji wczesnoszkolnej oraz przedstawicieli nauki, wyższych uczelni i mediów.
Po południu odbyło się  oficjalne otwarcie Kongresu.  Pierwsza Dama RP skierowała online do uczestników Kongresu słowa powitania, a  Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek uroczyście dokonał otwarcia.
Podczas uroczystości uhonorowano osoby szczególnie zasłużone dla polskiej edukacji i nauki Złotym Medalem Sapientia et Veritas oraz Medalem MEN i wręczono Honorowe Odznaki za Zasługi dla Polonii I Polaków za Granicą dla placówek polonijnych i ośrodków. Na koniec odbył się występ zespołu wokalnego Promyczki Dobra z Nowego Sącza. Kolacja w formie grilla przy dźwiękach kapeli góralskiej  zakończyła drugi dzień Kongresu.
III. dzień Kongresu

Trzeci dzień Kongresu rozpoczął się "Interdyscyplinarnym panelem dyskusyjnym" "Rola edukacji językowej i kulturowej w zachowaniu tożsamości" i " Tożsamość społeczno-kulturowa uczniów polskich mieszkających za granicą".
Następnie odbyły się warsztaty: rękodzieła ludowego, historyczne, wychowania dwujęzycznego, zarządzania zespołem i budowania pozytywnych relacji w szkole polonijnej, metod aktywizujących i  tańca ludowego. Pani Maria uczestniczyła w warsztatach rękodzieła ludowego, a pani Michalina zgłębiała tajniki dwujęzyczności.
Po obiedzie organizatorzy zaprosili uczestników na wycieczki edukacyjne. Nasze panie zwiedzały Twierdzę Modlin - m.in. Wieżę Czerwoną i Multimedialne Centrum Edukacji Historycznej Prochownia. Z tarasu widokowego Wieży roztaczał się piękny widok na okolicę i zbieg dwóch rzek: Wisły i Narwi gdzie obydwie rzeki posiadają inny kolor swoich wód. Dzień zakończył koncert Jacka Kowalskiego - polskiego historyka sztuki, poety i pieśniarza prof. nadzwyczajnego Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu.
IV. dzień Kongresu
Po śniadaniu odbyły się sesje: wykładowo- warsztatowa "Polskie korzenie - jak i gdzie szukać informacji o polskich przodkach?" dr hab. Tomasz Nowicki,  prof. KUL i  dr hab. Piotr Rachwał, prof. KUL. Dowiedzieliśmy się o możliwościach poszukiwania własnych korzeni i budowania rodzinnych drzew genealogicznych.
"Zbiory polonijne i emigracyjne jako źródło w badaniach genealogicznych" Mariusz Olczak, Dyrektor Archiwum Akt Nowych. Po przerwie kawowej miały miejsce kolejne sesje wykładowe:
" Tożsamość polska w kontekście emigracji" prof. dr hab. Halina Grzymała - Moszczyńska, Akademia Ignatianum w Krakowie
" Problemy dziecka w szkole Polonijnej" dr  Stella Strzemecka
" Tożsamość narodowa Polonii z perspektywy nauk o bezpieczeństwie" ks. dr hab. Cezary F. Smuniewski, prof. UW
Po południu odbyło się uroczyste podsumowanie Kongresu.  Na podstawie dyskusji, spotkań panelowych, prezentacji i wykładów opracowano dla edukacji polonijnej rekomendacje I Światowego Kongresu Edukacji i Nauki.
Uroczystość uświetnił koncert i uroczysta kolacja.
Wartością I Światowego Kongresu Edukacji i Nauki Polskiej za Granicą będzie budowanie polskiej wspólnoty oświatowej w świecie, integracja środowisk polonijnych i polskich za granicą, wymiana doświadczeń nauczycieli i naukowców pracujących poza granicami Polski, a także wypracowanie merytorycznych propozycji rozwiązań systemowych, które zostaną przedłożone MEN. Na ile uda się zrealizować zapewnienia organizatorów Kongresu zobaczymy w przyszłości. Wpływ na to będą miały placówki oświatowe działające poza granicami Polski oraz  instytucje i ośrodki w Polsce działające na rzecz oświaty polonijnej i rozwoju języka polskiego poza granicami kraju.

Maria Kołomyjec i Michalina Kasprzak